The Beatles Polska. Info.

Nowojorski okres protestu Lennona powraca w wystawnym, lecz niekompletnym boksie - recenzja Petera Wattsa w Uncut

2025-10-10,  autor: kasia  
[...powrót do newsów]

Zanim jednak przejdziemy do Elephant's Memory, zmierzmy się z problemem, którego nie sposób pominąć*. Album Power To The People obejmuje okres, gdy John Lennon i Yoko Ono przenieśli się do Stanów Zjednoczonych, by nagrać płytę Some Time In New York City. Chronologicznie wpasowuje się on między Imagine a Mind Games – oba te albumy doczekały się już wystawnych reedycji w formie boksów. Dlaczego więc Power To The People zaburza tę kolejność? Krótko mówiąc, z powodu utworu „Woman Is The N***** Of The World”. Już w 1972 roku jego tytuł budził ogromne kontrowersje – co było zresztą zamierzone – jednak w latach 20. XXI wieku jego wymowa została uznana za niedopuszczalną, przez co w wydawniczej kolejce wyprzedził go album Mind Games. Teraz Power To The People ukazuje się z usuniętym problematycznym utworem. Pominięto go nawet w obszernej książeczce dołączonej do wydania, gdzie jedynym śladem po nim jest reprodukcja oryginalnej okładki. Z pewnością nie jest też przypadkiem, że mniejsze, bardziej przystępne cenowo wersje tego wydawnictwa koncentrują się na koncertach Lennona z serii One To One z 1972 roku, a nie na albumie studyjnym nagranym z grupą Elephant's Memory.

Bonusowe nagrania

Decyzja ta z całą pewnością nie była pochopna. Mimo że usunięcie utworu z dorobku artysty to zawsze znaczący krok, luksusowy boks stara się to zrekompensować aż 92 bonusowymi nagraniami. Poza eufemistycznie określoną „nową interpretacją” albumu Some Time In New York City (teraz pod prostszym tytułem New York City), otrzymujemy również tradycyjne miksy z serii Evolution i Element. Uzupełnieniem są (niemal) kompletne zapisy dwóch koncertów One To One z Madison Square Garden z sierpnia 1972 roku, które pierwotnie ukazały się jako Live In New York City. Tutaj zostały znakomicie odrestaurowane, choć już bez utworu „Woman Is...”. Dołączono także 17-utworową hybrydę z najlepszymi fragmentami obu występów, dostępną również jako osobne wydawnictwo CD/LP.

Zapiski z archiwum

Kolejne trzy płyty winylowe ukazują, jak bardzo Lennon polegał w tamtym okresie na improwizacji. Studio Jam zawiera rock'n'rollowe covery zarejestrowane podczas sesji, z kolei Home Jam to zbiór 23 domowych i hotelowych dem, w tym czterech nagranych wspólnie z Philem Ochsem. Ostatnia płyta, Live Jam 2, rozbudowuje koncertową część oryginalnego albumu Some Time In New York City o występy z innych wydarzeń charytatywnych, takich jak John Sinclair Freedom Rally czy Attica State Benefit. Całość, przygotowana pod czujnym okiem Seana Ono Lennona, została wzbogacona o liczne pamiątki i zwieńczona luksusową książką, która stanowi kluczowy kontekst dla tego materiału.

Dźwiękowa kronika radykalnych czasów

Kontekst ten jest dwojaki: z jednej strony to miejsce – Nowy Jork, do którego przeprowadzili się John i Yoko – a z drugiej polityka, gdyż para aktywnie wspierała radykalne ruchy poprzez wywiady, koncerty i piosenki. Album Some Time In New York City miał opakowanie stylizowane na gazetę, a jego teksty poruszały tematy żywcem wzięte z alternatywnej prasy tamtych lat: sytuację w Irlandii, prawa więźniów, prawa obywatelskie, feminizm i wszelkiego rodzaju niesprawiedliwość. Utwory często powstawały z dnia na dzień, by niemal natychmiast zostać zarejestrowane w kilku ujęciach z zespołem Elephant's Memory – grupą z Greenwich Village znaną głównie ze ścieżki dźwiękowej do filmu Nocny Kowboj. Perkusista Jim Keltner dodawał muzyce potężnego uderzenia. Była to metoda, którą John i Yoko stosowali od 1969 roku, traktując single niczym biuletyny informacyjne, zaowocowało to jednak doświadczeniem zupełnie odmiennym od tego, co oferowało Imagine.


Nowe brzmienie, dawna energia

W nowej wersji albumu „New York City” otwiera całość, a utwory „Sunday Bloody Sunday” oraz „John Sinclair” otrzymują dłuższe, bardziej rozbudowane wersje – pierwszy z chaotycznym, potężnym finałem, a drugi, co ciekawe, z zachowanym w tekście słowem „gook”. Obie zmiany brzmią autentycznie i są w pełni uzasadnione. Nowy remaster wysuwa wokal Lennona na pierwszy plan, nadając brzmieniu świeżości, lecz nie pozbawiając go surowej emocji. Sean Ono Lennon mógł tu zresztą czerpać inspirację bezpośrednio od ojca, którego głos słyszymy w miksie Evolution utworu „New York City”, gdy ten narzeka na „to czyste brzmienie nagrania, którego, kurwa, nienawidzę”.

Najjaśniejsze punkty reedycji


Miksy z serii Revolution to jedne z najjaśniejszych punktów reedycji Lennona. Są niczym dźwiękowe dokumenty, które śledzą ewolucję każdego utworu – od wersji demo po ostateczny kształt nadany w studiu we współpracy z Philem Spectorem. „Będę śpiewał albo w stylu Lizy Minnelli, albo Yoko Ono” – stwierdza John z rozbrajającą autoironią podczas pracy nad „Born In A Prison”. Z kolei po nagraniu „Sunday Bloody Sunday”, rzuca żartobliwie w stronę Paula McCartneya: „Wybacz, Paul, już po wszystkim”, nawiązując do jego piosenki „Give Ireland Back To The Irish”.

Koncerty

Kompletne zapisy koncertów One To One oraz Live Jam 2 stanowią cenne uzupełnienie skromnej dyskografii koncertowej Lennona. Jednak o ile Studio Jam jest niezłą zabawą, o tyle trudno doszukać się głębszej wartości w słuchaniu, jak zespół odgrywa rock'n'rollowe klasyki. Znacznie ciekawszy okazuje się Home Jam – zbiór domowych nagrań, rozmów telefonicznych i niekończącej się, hiperaktywnej gadaniny Lennona. Jednym z wniosków płynących z filmu Get Back i innych wydawnictw archiwalnych jest to, że Lennon był w nieustannym trybie performera. „A teraz chcielibyśmy trochę zmienić nastrój” – przekornie żartuje w pewnym momencie – „i przejść do czegoś lżejszego, na przykład… do asfaltu”.

Najlepsze momenty

Wydawnictwo wieńczą cztery prawdopodobnie najlepsze momenty całego zestawu: zapis sesji z 18 października 1971 roku w studiu Record Plant, podczas której Lennon akompaniował Philowi Ochsowi w utworach „I Ain't Marching Anymore”, „Joe Hill”, „Chords Of Fame” i „Ringing Of Revolution”. Artysta jest tu wyjątkowo wyciszony, w pełni skupiony na precyzyjnej grze na gitarze rytmicznej i wsłuchany w proste, lecz poruszające protest songi Ochsa. I właśnie w tej ciszy, w skupieniu, rodzi się koncepcja albumu Some Time In New York City.

*W oryginalnym tekście jest napisane: Before we get to Elephant's Memory, let's tackle the elephant in the room.


Pierwszy raz recenzja pojawiła się w papierowym wydaniu i wtedy przyznano 8/10. W wersji online płyta dostała cztery gwiazdki, na pięć możliwych.