"Nie samymi Beatlesami człowiek żyje"... no właśnie.
Björk. Każdy słyszał o niej, nie każdy słyszał ją. Ja podchodziłem do Björk jak do jeża, nie wiedziałem, z której strony ją "ugryźć". W końcu zdecydowałem, że zacznę od początku, czyli od "Debut" (nie od początku-początku z 1977 r.). Pierwszą kompozycją, na którą zwróciłem uwagę, było "Venus as a Boy", które pojawiło się w moim ukochanym "Leonie zawodowcu". Na początku mi nie podeszło, ale z każdym kolejnym odsłuchaniem "Debut" zyskiwał. Podobnie z następnymi albumami.
Moim zdaniem Björk jest niezwykle wymagającą artystką, jeśli chodzi o odbiór. I z albumu na album jest trochę trudniej. Na pewno nie pozwala "przelecieć" przez dyskografię w parę godzin, by odhaczyć kolejne albumy. Można oczywiście i tak, ale straci się niepowtarzalną satysfakcję z odkrywania. A dla mnie za każdym razem kryje się w jej piosenkach coś nowego. Bardziej "utworach" albo "dziełach" niż piosenkach, stanowiących dźwiękowo-słowną całość (a czasem też wizualną, bo teledyski są u Björk także istotne), gruntownie przemyślanych, skrupulatnie dopracowanych. Wokalnie i tekstowo tak mocno zaangażowanych emocjonalnie, że ma się wrażenie, że artystka próbuje przekazać odbiorcy wiadomość z głębi swojej duszy.
Oczywiście nie każdemu utworowi udaje się uzyskać wszystkie te cechy, ale wiele jest niesamowicie blisko. Dla mnie prawie żaden nie jest banalny.
Po tym górnolotnym wstępie chciałbym zachęcić do posłuchania pierwszych albumów Björk:
"Debut" (1993)Na pewno nie jest to największe osiągnięcie Björk, ale album ten zawiera kilka mocnych pozycji. Mieszanka stylów (trochę elektroniki, trip hopu, muzyki tanecznej, jazzu, indyjskich i afrykańskich brzmień), teksty głównie o miłości, ludzkiej naturze, związkach. Wokalnie Björk daje popis swoich możliwości, definiując jednocześnie niepowtarzalny styl i sposób przekazywania emocji charakterystyczny dla kolejnych albumów. Wyróżnia się dla mnie elektroniczne
Human Behaviour oraz bardziej liryczny
Venus as a Boy. A także
Big Time Sensuality i
One Day.
"Post" (1995)Stylistycznie eklektyczna płyta, elektronika miesza się z jazzem, trip hop z industrialem, bity ze smyczkami. Tutaj znajduje się mój ukochany utwór, Hyperballad, więc pewnie tę płytę najbardziej lubię, ale kolejna w zasadzie niczym jej nie ustępuje. Piękne melodie (Hyperballad), dawka energii (Army of Me), trochę spokojnych fragmentów (
You've Been Flirting Again). Tekstowo też mój ulubiony album – teksty bronią się same w sobie także bez muzyki jako celne spostrzeżenia o miłości, tęsknocie, sekretach, nowoczesnej technologii, izolacji od świata albo konieczności wzięcia się w garść, by walczyć o swoje miejsce w tym świecie – czyli też różnorodność. Wokal Björk w całej okazałości – od delikatnego (Hyperballad) po coś, co można by nazwać "estetyką krzyku" (cover It's Oh So Quiet). Ulubione utwory:
Hyperballad,
Army of Me,
It's Oh So Quiet,
I Miss You,
Possibly Maybe.
"Homogenic" (1997)Uwielbiam smyczki na tej płycie (Jóga) i ich współbrzmienie z elektroniką. Choć może czasem jest ona dla mnie zbyt wyraźna. Piękne melodie (Jóga, Bachelorette, Hunter), ekspresyjny i emocjonalny wokal Björk (Jóga, Immature). Tekstowo dużo o miłości, związkach, relacjach międzyludzkich, twórczości. Bardzo spójna płyta (zaprzeczenie koncepcji z "Post"), brzmieniowo utwory idealnie się ze sobą komponują. Moje ulubione:
Jóga,
Bachelorette,
Hunter,
Immature,
Alarm Call,
All Is Full of Love, bonusowe
So Broken.
"Vespertine" (2001)Muzycznie bardziej wyciszony, delikatny, spokojny album; jak poprzedni bardzo spójny, tylko w odmiennym klimacie – nastrojowy, taki zimowo-wieczorny. Tekstowo w większości o miłości, w aspekcie emocjonalnym, duchowym, fizycznym. Elektronika bardzo delikatna, jakby nie chciała przyciągać nadmiernej uwagi. Wokal – dopasowany do nastroju albumu, trochę melancholijny, bez zbytnich "ekstrawagancji" znanych z poprzednich płyt, ale nadal z siłą przekazu. Nawet jak na Björk bardzo osobista płyta. Moje ulubione utwory:
Hidden Place,
It's Not Up to You,
Pagan Poetry,
Aurora.
Są na forum jeszcze jacyś sympatycy Björk?