PLANETE+LATA SZEŚĆDZIESIĄTE , odcinek 1 > czwartek 02.04.2015, godz. 21.00
Lata 60.
The Sixtiesseria dokumentalna, USA, 2013, 10x40 min.
NAJBLIŻSZE EMISJE
21:00
czwartek 2 kwietnia
22:45
piątek 3 kwietnia
21:00
czwartek 9 kwietnia
Lata 60.
Lata 60. w Stanach Zjednoczonych - seks, rock'n'roll, rewolucja i cała reszta...
Każda dekada istnienia Ameryki na nowo definiuje kraj i pozostawia trwały ślad w historii. Złote lata 60. miały szczególny wpływ na Stany Zjednoczone. Burzliwe wydarzenia tego okresu przekształciły kraj w takim stopniu, że obywatele ledwo poznali swoją ojczyznę. Ta dekada to zarówno szczyt liberalnego aktywizmu, jak i powstania ruchów konserwatywnych w amerykańskiej polityce. W ciągu dziesięciu lat mieszkańcy Stanów walczyli z niesprawiedliwością rasową a kobiety głośno zaczęły dopominać się o swoje prawa. Zmieniła się również kultura - zaczęto słuchać innej muzyki, oglądać inne filmy i programy telewizyjne. Twórcy tej dziesięcioodcinkowej serii dokumentalnej analizują najważniejsze wydarzenia lat 60., które miały miejsce w Stanach. Opowiadają historię wykorzystując materiały archiwalne i wypowiedzi ekspertów. Seria ta, to portret dekady od zimnej wojny, przez walkę o prawa obywatelskie, narodziny ruchu hippisowskiego, zabójstwo JFK po pierwsze wyprawy w kosmos.
Odc. 1 Zamach na Kennedy'ego
22 listopada 1963 w Dallas miał miejsce zamach na 35. prezydenta Stanów Zjednoczonych Johna F. Kennedy'ego. W jego wyniku Kennedy zginął, a towarzyszący mu gubernator Teksasu John Connally został ranny. Prezydent wraz z Pierwszą Damą jechali kawalkadą samochodów przez miasto kiedy padły strzały. Kennedy został trafiony w kark i głowę. Natychmiast przewieziono go do szpitala, gdzie mimo wysiłków lekarzy zmarł. Niecałą godzinę po śmierci prezydenta złapano Lee Harveya Oswalda, podejrzanego o oddanie strzałów do Kennedy'ego z magazynu książek, w którym pracował. Dwa dni później w trakcie transportu Oswalda do aresztu powiązany z mafią Jack Ruby strzelił do zamachowca, raniąc go w brzuch. Lee Harvey trafił do tego samego szpitala co Kennedy i tam też, równo 48 godzin po zamordowaniu prezydenta Stanów, zmarł. W sprawie zamachu na Kennedy'ego pojawiło się wiele teorii spiskowych, plotek i dochodzeń. Jako pierwsza została powołana Prezydencka komisja w sprawie zabójstwa prezydenta Kennedy'ego, zwana również komisją Warrena (od nazwiska jej przewodniczącego Earla Warrena, prezesa Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych). Po dziesięciu miesiącach obraz komisja wydała oświadczenie, że za zamachem stał tylko i wyłącznie Lee Harvey Oswald. Od razu pojawiły się liczne kontrowersje sugerujące, że Oswald był jedynie marionetką, że rany głowy prezydenta wskazują na obecność drugiego strzelca a także, że w spisku na życie Kennedy'ego uczestniczyli agenci CIA i FBI. Ponad, to ponad 50% Amerykanów nie wierzy, żeby nie było żadnego powiązania pomiędzy Oswaldem a Jackiem Ruby'm, który go zabił. Do 2029 i 2039 roku pełne dokumenty ze śledztwa komisji Warrena będą utajnione w Archiwum Narodowym. Różowy komplet, który miała na sobie tego dnia Jacqueline Kennedy również znajduje się w Archiwum Narodowym. Nie został nigdy uprany i nie będzie pokazany publicznie aż do 2103 roku.
Odc. 2 Świat nad przepaścią
W latach 60. na świecie ścierały się dwie główne siły: kapitalizm i komunizm. W 1958 roku Nikita Chruszczow został premierem ZSRR i kontynuował zimną wojnę, która toczyła się między Stanami a ZSRR od 1947 roku. W maju 1960 roku doszło do kryzysu w stosunkach pomiędzy tymi dwoma krajami, w pobliżu Swierdłowska zestrzelono samolot rozpoznawczy Lockheed U-2,a pojmanego pilota Francisa Gary'ego Powersa oskarżono o szpiegostwo i wzięto do niewoli. W wyniku tego incydentu nie doszło do planowanego spotkania Chruszczowa z Eisenhowerem. To był dopiero początek najgorszego okresu zimnej wojny. Ludzie zaczęli obawiać się wojny atomowej. Punktem kulminacyjnym konfliktu ZSRR ze Stanami był kryzys kubański. Na polecenie Chruszczowa na Kubie zostały rozmieszczone pocisku średniego zasięgu, które bezpośrednio zagrażały bezpieczeństwu Stanów Zjednoczonych. Ówczesny prezydent USA John F. Kennedy zażądał natychmiastowego usunięcia broni. Kennedy wykazał pełną gotowość do konfrontacji z siłami ZSRR, miał bowiem informacje od szpiega Olega Pieńkowskiego, który z całą stanowczością twierdził, że ZSRR nie jest gotowe na wojnę. Dzięki temu blefowi Kennedy'ego siły Związku Radzieckiego wycofały się a dwa nuklearne mocarstwa odsunęły się od krawędzi wojny nuklearnej
Odc. 3 Brytyjska inwazjaNa początku
1964 roku Ed Sullivan powiedział: "
Panie i panowie, The Beatles" i już nigdy nic nie było takie samo. Amerykańska kultura i obyczaje społeczne zostały na zawsze zmienione przez czwórkę chłopaków z Liverpoolu. Żaden zespół z Wielkiej Brytanii nie odniósł tak spektakularnego sukcesu.
Beatlemania sprawiła, że występ muzyków w "The Ed Sullivan Show" emitowany przez CBS obejrzało 73 miliony Amerykanów, czyli ok 45% populacji kraju. Pięć piosenek
Beatlesów zajęło pierwszych pięć miejsc na słynnej liście magazynu Billboard - do tej pory tego rekordu nie udało się pobić żadnemu artyście. Ich pojawienie się rozpoczęło tzw. brytyjską inwazję - wykonawcy z Wielkiej Brytanii zyskiwali coraz większą popularność w USA.
Odc. 4 Długi marsz ku wolności
Martin Luther King walczył o równouprawnienie i zniesienie segregacji rasowej. Jego działania zawsze były nastawione pokojowo, w przeciwieństwie do Malcolma X, przywódcy radykalnego ruchu afroamerykańskiego w USA. Jedną z taktyk Kinga była tzw. taktyka sit-ins, która polegała na zajmowaniu przez osoby czarnoskóre miejsc zarezerwowanych wyłącznie dla białych (np. miejsc w restauracjach czy autobusach). Dodatkowo organizował rajdy wolności. W 1957 roku King został przewodniczącym Southern Christian Leadership Conference (SCLC), organizacji, której celem była pokojowa walka o równouprawnienie. 28 sierpnia 1963 odbył się słynny Marsz na Waszyngton, podczas którego Martin Luther King wypowiedział słynne słowa "Mam marzenie". Jest to wydarzenie uznawane za jedno z przełomowych w walce z segregacją rasową. Afroamerykanów wsparli ludzie kultury, aktorzy (Sidney Poitier i Marlon Brando), a także muzycy Joan Baez i Bob Dylan. Rok później w Selmie, mieście w stanie Alabama w trakcie jednego z marszów doszło do zamieszek. Prasę i telewizje obiegły zdjęcia, na których widać bezbronnych Afroamerykanów atakowanych przez brutalnych rasistów. Wydarzenia z Selmy stały się osią filmu nominowanego w dwóch kategoriach do tegorocznych Oscarów®. Martin Luther King, laureat Pokojowej Nagrody Nobla, zginął w Memphis zastrzelony przez J. E. Raya.
Odc. 5 Potęga małego ekranu
W 1960 roku telewizja zaczęła dominować w kulturze amerykańskiej. Prawie w każdym domu znajdował się odbiornik telewizyjny. Dostęp do informacji i rozrywki zmienił codzienność Amerykanów. W 1960 roku odbyła się pierwsza debata telewizyjna, w której brali udział Richard Nixon i John F. Kennedy. Uważa się, że to wystąpienie zapewniło Kennedy'emu zwycięstwo w wyborach prezydenckich. Co ciekawe osoby, które słuchały debaty w radio uznały, że bardziej merytorycznie wypowiadał się Nixon. Jednak telewizja, zwłaszcza amerykańska to nie tylko polityka. Zaczęto emitować programy rozrywkowe, których celem było zabawienie jak największej liczby osób. Na antenie zadebiutowały sitcomy: "Leave It to Beaver", "The Dick Van Dyke Show". Telewizja zmieniła w życiu Amerykanów wszystko. W odcinku wystąpił gościnnie Tom Hanks.
Odc. 6 Wojna w Wietnamie
Początkowo Stany Zjednoczone nie chciały się aktywnie angażować w konflikt w Wietnamie. Na początku lat 60. wysłały tam zaledwie 300 doradców wojskowych. W miarę jak konflikt się zaostrzał i zwiększała się możliwość rozprzestrzenienia się komunizmu w całej Azji, Stany zwiększały armię stacjonującą w Wietnamie. W 1964 roku nastąpiła eskalacja działań wojennych Stanów Zjednoczonych. Amerykanie zbombardowali Laos, rok później rozpoczęli akcję Rolling Thunder, której celem było zniszczenie Wietnamu Północnego. W 1968 roku większość Amerykanów była przekonana, że interwencja w Wietnamie była pomyłką, zaledwie 26% obywateli popierało działania wojenne. Jednak w tym samym roku wybory prezydenckie w USA wygrał Nixon, który stanowczo sprzeciwił się wycofaniu wojsk z Wietnamu. Po czterech latach negocjacji, w 1973 roku w Paryżu podpisano traktat pokojowy. Stany Zjednoczone długo nie mogły pozbierać się po wojnie w Wietnamie. W trakcie działań zginęło 58 325 żołnierzy, a 313 zostało rannych. Cały naród odczuł skutki tego konfliktu, przez 20 lat mówiono o politycznym "syndromie Wietnamu" (niechęci do angażowania się w działania zbrojne w krajach Trzeciego Świata). Dodatkowo pojawiły się liczne konflikty społeczne, demonstracje i ruchy antywojenne, pogłębiły się różnice między bogatymi i biednymi - Wietnam zebrał ogromne żniwo. Była to pierwsza wojna, którą Stany Zjednoczone przegrały, co znacząco wpłynęło na moralne całego państwa.
Odc. 7 Sex, Drugs & Rock'n'Roll
Na początku lat 60. w Stanach Zjednoczonych rządził materializm, rozwój duchowy przestał mieć większe znaczenie. Duża cześć starszych obywateli cieszyła się ze stałej pracy w fabryce lub korporacji. I wtedy pojawił się Jack Kerouac, pisarz, jeden bitników. Beat Generation to awangardowy ruch literacko-kulturowy stojący w opozycji do konformizmu. Jego członkowie stawiali na indywidualizm i stanowczo odrzucali konsumpcjonizm, wyraźnie widoczny w społeczeństwie od lat 50. Bitnicy zawsze ubierali się niechlujnie, głośno deklarowali zażywanie narkotyków - ich pojawienie się było swoistą zapowiedzią narodzenia się ruchu hippie. Ruch hippisowski to ruch młodych ludzi, którzy głośno sprzeciwiali się dorosłemu światu. Za początek istnienia hippsów uznaje się 14 stycznia 1967, gdy Timothy Leary amerykański filozof i miłośnik LSD ogłosił koniec uwielbienia dla pracy i pieniędzy, a początek ery miłości. To przyczyniło się do wielkiej rewolucji seksualnej w Stanach.
Odc. 8 Burzliwy rok 1968
Odcinek w całości poświęcony jest wydarzeniom z 1968 roku. Ten rok wielu uznaje za jeden z gorszych w całej historii Stanów Zjednoczonych. Oczy całego kraju zwrócone były na żołnierzy walczących w Wietnamie. W całym kraju wrzało, zwłaszcza w środowiskach akademickich. Doszło do przewrotu na Uniwersytecie Columbia, który stał się symbolem niezadowolenia studentów z sytuacji w kraju. Politycy przygotowywali się do wyborów prezydenckich. Z powodu ciężkiej sytuacji w kraju oraz "odziedziczonej" po Kennedy'm wojny, której nie popierał Lyndon Johnson zapowiedział, że nie będzie kandydować ponownie na urząd. W trakcie prawyborów z rąk zamachowca zginął kandydujący senator Robert F. Kennedy, brat Johna. W konsekwencji Demokraci przegrali wybory i 37. prezydentem Stanów Zjednoczonych został reprezentant Republikanów - Richard Nixon. W tym samym roku zginął również Martin Luther King, laureat Pokojowej Nagrody Nobla.
Odc. 9 Czas na zmiany
W 1961 roku prezydent John F. Kennedy utworzył komisję prezydencką, która miała zbadać status kobiet w kraju. Jedną z jej członkiń na wyraźną prośbę prezydenta była Eleanor Roosevelt. Powstały raport donosił, że kobiety zarabiają mniej niż mężczyźni i nie zajmują tak ważnych stanowisk jak oni. Sytuacja stopniowo zaczęła się poprawiać, w 1963 roku została wydana książka "The Feminine Mystique", autorstwa Betty Friedan, która rozpoczęła drugą falę feminizmu w Stanach. Kolejną książką, która wywarła na kobiety duży wpływ jest "Sex and the Single Girl". Jej autorka Helen Gurley Brown zachęcała kobiety żeby się usamodzielniły, a także żeby szukały satysfakcji seksualnej przed lub w ogóle bez ślubu. Na początku lat 60. w Stanach Zjednoczonych pojawiła się na rynku pigułka antykoncepcyjna. Na początku legalnie mogły ją zakupić jedynie osoby w związku małżeńskim. Dopiero po kilku latach mogły ją nabyć samotne kobiety. W latach 60. zwiększyła się również świadomość ekologiczna Amerykanów. Zaczęli sobie zdawać sprawę, że szkodliwości pestycydów i skutków używania środków chemicznych w domach.
Odc. 10 Wyścig kosmiczny
W latach 60. komputery zmniejszyły się z rozmiaru pokoju do wielkości telewizora, zaczęły powstawać pierwsze gry video, a postęp w medycynie umożliwił ratowanie coraz większej liczby osób. Ogromny postęp technologiczny uświetniło lądowanie człowieka na Księżycu 21 lipca 1969. To jeden z etapów wyścigu kosmicznego, który rozgrywał się między Stanami Zjednoczonymi a ZSRR. Rywalizacja pomiędzy tymi mocarstwami miała głębokie zakorzenienie w zimnej wojnie. Dla Amerykanów była to kosmiczna walka z największym wrogiem, w której zamiast żołnierzy brali udział naukowcy i pracownicy NASA. Początkowe sukcesy Związku Radzieckiego (pierwszy załogowy lot kosmiczny z Jurijem Gagarinem na pokładzie i pierwszy spacer kosmiczny Aleksieja Leonowa) zostały przyćmione przez wyczyn Neila Armstronga. Misję wysłania człowieka na Księżyc i sprowadzenie go bezpiecznie na Ziemie ogłosił prezydent John F. Kennedy. Odcinek ten wzbogacony jest o materiały archiwalne NASA, ilustrujące pierwsze wyprawy w kosmos.
czytaj wiecej:
http://www.planeteplus.pl/dokument-lata ... z3W4EB82Ek(Powyższe słowa "żywcem" skopiowałem ze strony kanału PLANETE+. Mnie najbardziej fascynuje fakt, iż śmierć JFK przyczyniła się do rozwoju postmodernizmu; w takim razie czy jest związek między postmodernizmem a The Beatles?)